در جهان، حدود ۲۶۰ میلیون نفر به این زبان صحبت می‌کنند و نزدیک به ۱۵۵ میلیون نفر از آن‌ها زبان مادری‌شان روسی است. در بعضی کشورها مثل بلاروس و قزاقستان، روسی حتی یکی از زبان‌های رسمی است و در شهرهای بزرگ، آموزش و رسانه‌ها به شدت با این زبان پیوند خورده‌اند
شاید برایتان جالب باشد بدانید که زبان روسی فقط در کشور روسیه صحبت نمی‌شود. در جهان، حدود ۲۶۰ میلیون نفر به این زبان صحبت می‌کنند و نزدیک به ۱۵۵ میلیون نفر از آن‌ها زبان مادری‌شان روسی است. در بعضی کشورها مثل بلاروس و قزاقستان، روسی حتی یکی از زبان‌های رسمی است و در شهرهای بزرگ، آموزش و رسانه‌ها به شدت با این زبان پیوند خورده‌اند. در این مطلب می‌خواهیم درباره کشورهای روس زبان صحبت کنیم. با ما همراه باشید.
زبان روسی زبان رسمی کدام کشورها است؟
در این بخش کشورهایی را معرفی می‌کنیم که روسی زبان رسمی آن‌هاست. برای شروع، می‌توانید با آموزش زبان روسی از صفر وارد این دنیای جذاب شوید و قدم‌به‌قدم مهارت‌های خود را تقویت کنید تا آماده سفر، تحصیل یا فعالیت حرفه‌ای در این کشورها شوید.
روسیه
روسیه کشوری وسیع است که ۱۱ منطقه زمانی در اروپا و آسیا را پوشش می‌دهد و از نظر وسعت، بزرگ‌ترین کشور جهان است. روسی تنها زبان رسمی ملی این کشور است؛ هرچند گروه‌های قومی مختلف روسیه به حدود ۲۷۰ زبان و گویش دیگر هم صحبت می‌کنند که از جملهٔ مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به تاتاری و چچنی اشاره کرد. تعداد گویشوران روسی این کشور حدود ۱۱۸ میلیون نفر (۸۲٪ جمعیت) است.
بلاروس
نام این کشور به‌طور تحت‌الفظی «روسیه سفید» است و بلاروس همواره یکی از نزدیک‌ترین متحدان روسیه بوده است. با اینکه مردم بلاروس فرهنگ و رفتار متفاوتی نسبت به روس‌ها دارند، اما پیوند تاریخی و نزدیکی بین دو کشور و ملت‌هایشان وجود دارد. تجربه رنج‌ها و سختی‌های مشترک در جنگ جهانی دوم باعث شد بلاروس پس از جنگ یکی از جمهوری‌های برجسته شوروی باشد. همین رابطه سیاسی و تاریخی باعث شده که در مسائل دیپلماتیک، مقامات بلاروس معمولاً به زبان روسی سخن بگویند. تعداد گویشوران روسی این کشور حدود ۶.4 میلیون نفر (۷۰.2٪ جمعیت) است.
قزاقستان
قزاقستان در آسیای مرکزی کشوری چندملیتی با ده‌ها گروه قومی مختلف است. اگرچه قزاقی زبان «دولتی» است، اما زبان روسی همچنان به‌عنوان «زبان رسمی» شناخته می‌شود. بر اساس سرشماری عمومی سال ۲۰۲۱، حدود ۸۳.۷٪ جمعیت قزاقستان اظهار کرده‌اند که می‌توانند به زبان روسی صحبت کنند.
قرقیزستان
قرقیزستان کشوری در آسیای مرکزی است که در آن زبان روسی در کنار قرقیزی، به صورت رسمی استفاده می‌شود. روسی به‌طور گسترده در امور تجاری و مذاکرات سطح بالای دولتی استفاده می‌شود. اگرچه بخش نسبتاً کمی از جمعیت، روسی را زبان مادری خود می‌دانند، اما بسیاری دیگر همچنان به‌طور روان به این زبان صحبت می‌کنند. تعداد گویشوران روسی این کشور حداقل ۶۲8,۰۰۰ نفر (۹٪ جمعیت) است.
زبان روسی در دیگر کشورها
اوکراین
زبان رسمی کشور اوکراین، اوکراینی است؛ اما بخش قابل‌توجهی از جمعیت، روسی را زبان مادری یا دوم خود می‌دانند؛ به‌ویژه در مناطق شرقی و جنوبی کشور که به لحاظ جغرافیایی به روسیه نزدیک‌ترند. بر طبق سرشماری سال ۲۰22، حدود 34٪ جمعیت (معادل حدود 12.8 میلیون نفر) روسی را «زبان مادری» خود اعلام کرده‌اند.
ترکمنستان
ترکمنستان کشوری چند‌قومی در آسیای مرکزی است؛ زبان ترکمنی به‌عنوان زبان رسمی شناخته می‌شود؛ اما روسی هنوز در محیط‌های اداری و شهری، به‌ویژه در پایتخت آشگابات و در مناسبات دولتی و تجاری، کاربرد دارد. با وجود آنکه در برخی برآوردها جمعیت قوم روس تنها حدود ۱.۶٪ از کل جمعیت ترکمنستان را تشکیل می‌دهد، تخمین‌های مختلفی درباره‌ی تعداد گویشوران روسی وجود دارد؛ برای مثال دیپلمات‌ها و منابع دیگر ۱۰ تا ۱۲٪ از جمعیت را به‌عنوان کسانی معرفی کرده‌اند که زبان روسی را به‌عنوان زبان مادری یا زبان بین‌مللی خود انتخاب کرده‌اند.
تاجیکستان
تاجیکستان کشوری در آسیای مرکزی با ریشه‌های فرهنگی فارسی‌زبان است. زبان رسمی آن تاجیکی است؛ اما روسی به‌عنوان زبان بین‌قومی دارای جایگاه قانونی است و در مراکز شهری مانند دوشنبه کاربرد دارد، به‌ویژه در تجارت، آموزش و در ارتباط میان گروه‌های مختلف قومی. برخی گزارش‌ها تعداد کسانی را که مسلط به روسی هستند تا حدود ۱ میلیون نفر یا بیش از یک‌چهارم جمعیت تخمین می‌زنند، اما داده‌های رسمی نشان می‌دهد که تنها حدود ۷٪ از جمعیت، روسی را در خانواده یا محل کار به‌عنوان زبان اصلی صحبت می‌کنند.
آذربایجان
آذربایجان کشوری است که در تقاطع اروپای شرقی و آسیای غربی قرار دارد و تنوع زبانی بالایی دارد. روسی در پایتخت آذربایجان به‌ویژه در محیط‌های دیپلماتیک و تجاری صحبت می‌شود و نقشی مهم در ارتباط آذربایجان با کشورهای روس‌زبان و تعاملات بین‌المللی دارد. در آذربایجان تعداد گویشوران روسی حداقل ۲۴3,۰۰۰ نفر (۲.۴٪ جمعیت) است.
مولداوی
مولداوی کشوری در اروپای شرقی است که بین اوکراین و رومانی قرار دارد و تاریخ آن با امپراتوری روسیه و اتحاد جماهیر شوروی گره خورده است. اگرچه در این کشور زبان مولداویایی (یا رومانیایی) غالب است، اما زبان روسی هنوز نقش مهمی در میان بخشی از جمعیت دارد. بر مبنای سرشماری ۲۰۲۴، حدود ۱۱.۱٪ از جمعیت مولداوی روسی را «زبان مادری» خود اعلام کرده‌اند و ۱۵.۳٪ نیز آن را به‌عنوان زبان «معمولاً صحبت‌شده» گزارش داده‌اند.
ازبکستان
کشور ازبکستان در آسیای مرکزی مرکزی است. روسی بیشتر در مناطق شهری، به‌ویژه در پایتخت، تاشکند، صحبت می‌شود و در امور تجاری، برخی حوزه‌های آموزشی و میان جمعیت شهری و چندملیتی کاربردی گسترده دارد. بر اساس داده‌هایی که در مه ۲۰۲۵ اعلام شده است، بیش از ۷ میلیون نفر در ازبکستان به روسی صحبت می‌کنند که حدوداً معادل ۱۸٫۵٪ کل جمعیت می‌شود.
استونی
استونی کشوری بالتیک است که پیش‌تر بخشی از اتحاد جماهیر شوروی بود و اکنون عضو اتحادیه اروپا است. زبان رسمی کشور استونیایی است و روسی به‌عنوان زبان خارجی شناخته می‌شود. با این حال، بسیاری از ساکنان، به‌ویژه در مناطق شرقی نزدیک به مرز روسیه، روسی را به‌عنوان زبان اصلی خود استفاده می‌کنند. تعداد گویشوران روسی این کشور حداقل ۳۷2,۰۰۰ نفر (۲۷.6٪ جمعیت) است.
لتونی
لتونی کشوری بالتیک و عضو اتحادیه اروپا است که زمانی بخشی از امپراتوری روسیه و بعدها اتحاد جماهیر شوروی بوده است. اگرچه روسی به‌عنوان زبان خارجی شناخته می‌شود، اما حدود یک‌سوم جمعیت، آن را به‌عنوان زبان اصلی خود استفاده می‌کنند. تعداد گویشوران روسی این کشور حداقل ۶۳5,۰۰۰ نفر (۳۳.8٪ جمعیت) است.
اسرائیل
کشور اسرائیل در منطقه خاورمیانه قرار دارد. مهاجران یهودی روسی‌زبان از اتحاد جماهیر شوروی به اسرائیل آمدند و زبان روسی را با خود به این کشور آوردند. زبان رسمی کشور عبری است؛ اما روسی در میان جمعیت گسترده است و کانال‌های تلویزیونی، روزنامه‌ها و مدارس به زبان روسی در اسرائیل فعالیت می‌کنند. در اسرائیل تعداد گویشوران روسی حداقل ۱.۳ میلیون نفر (۱۴٪ جمعیت) است.
گرجستان
کشور گرجستان که در تقاطع اروپای شرقی و آسیای غربی قرار دارد، جمعیت روسی‌زبانش عمدتاً در مناطقی مانند آبخازیا و اوستیای جنوبی متمرکز است. همچنین در تفلیس، پایتخت کشور، جامعه قابل توجهی از روسی‌زبانان وجود دارد که به تنوع فرهنگی گرجستان می‌افزاید. تعداد گویشوران روسی این کشور حداقل ۳۲7,۰۰۰ نفر (8.8٪ جمعیت) است.
ارمنستان
ارمنستان کشوری در منطقه قفقاز، در تقاطع اروپا و آسیا است که پیش‌تر بخشی از اتحاد جماهیر شوروی بوده است. زبان رسمی کشور ارمنی است؛ اما روسی نقش مهمی در ارتباطات بین‌المللی، آموزش و تجارت ایفا می‌کند. بسیاری از مردم، به‌ویژه در ایروان و دیگر شهرهای بزرگ، روسی را به‌طور روان صحبت می‌کنند و این زبان به‌ویژه میان نسل‌های بزرگ‌تر که دوران شوروی را تجربه کرده‌اند، رایج است. تعداد گویشوران روسی در این کشور حدود ۵6,۰۰۰ نفر (٪2 جمعیت) است.
لهستان
لهستان کشوری در اروپای مرکزی است که از لحاظ تاریخی روابط گسترده‌ای با روسیه و اتحاد جماهیر شوروی داشته است. اگرچه زبان رسمی کشور لهستانی است و روسی زبان رسمی یا ملی محسوب نمی‌شود، اما هنوز بخش قابل توجهی از جمعیت، به‌ویژه در نسل‌های قدیمی و برخی مناطق مرزی، با روسی آشنایی دارند و آن را به‌عنوان زبان دوم صحبت می‌کنند. این زبان همچنین در محیط‌های آموزشی و برخی فعالیت‌های تجاری و فرهنگی حضور دارد. تعداد گویشوران روسی در این کشور حدود 400-450 هزار نفر (1.2٪ جمعیت) است.
جمهوری خودمختار کریمه
کریمه، واقع در جنوب اوکراین و در حاشیه دریای سیاه، منطقه‌ای است که جمعیت آن عمدتاً روسی‌زبان است. در کریمه روسی زبان اصلی مردم به شمار می‌رود و در زندگی روزمره، آموزش و اداره امور دولتی کاربرد فراوان دارد. پس از الحاق کریمه به روسیه در سال ۲۰۱۴، حضور و نفوذ زبان روسی در این منطقه به‌طور چشمگیری افزایش یافته است. بر اساس سرشماری سال ۲۰۱۴، حدود ۸۴٪ جمعیت کریمه روسی را به‌عنوان زبان مادری خود اعلام کرده‌اند.
گویشوران زبان روسی در ایالات متحده آمریکا
زبان روسی برای اولین بار در قرن هجدهم به سواحل ایالات متحده رسید؛ زمانی که کاوشگران روسی وارد آلاسکا شدند. از آن زمان تاکنون، گروه‌های مختلف مهاجر روسی‌زبان در سراسر آمریکا پراکنده شده‌اند. امروزه حدود ۹۷۵,۰۰۰ نفر در ایالات متحده به روسی صحبت می‌کنند (بر اساس سرشماری ۲۰۱۹).
بیشترین تعداد روسی‌زبانان در ایالت نیویورک زندگی می‌کنند و حدود ۳۰٪ از جمعیت روسی‌زبان آمریکا در این ایالت ساکن‌اند. همچنین بیش از ۱۱۰,۰۰۰ نفر در کالیفرنیا و حدود ۴۰,۰۰۰ نفر در هر یک از ایالت‌های نیوجرسی و ایلینوی به روسی صحبت می‌کنند.
گویشوران روسی در اروپا
روسی یکی از گسترده‌ترین زبان‌ها در اوراسیا است و پرطرفدارترین زبان مادری در اروپا محسوب می‌شود. در روسیه حدود ۱۱۸ میلیون نفر به این زبان صحبت می‌کنند و در اوکراین نیز تقریباً ۱۲.۸ میلیون نفر روس‌زبان هستند. در بلاروس حدود ۶.۴ میلیون نفر و در لهستان نزدیک به ۴۵۰ هزار نفر به زبان روسی صحبت می‌کنند. با احتساب این کشورها، بیش از ۱۳۷ میلیون نفر در اروپا به زبان روسی مسلط‌اند.
